در حالی که جمهوری اسلامی و آمریکا برای نهایی کردن مبادله زندانیان تلاش می‌کنند، یکی از عناصر این تبادل احتمالی مانند همیشه مبهم باقی مانده است. هویت ایرانیانی که در ایالات متحده بازداشت شده‌اند یا تحت پیگرد قانونی قرار گرفته‌اند و قرار است تا در این مبادله آزاد شوند، تاکنون به صورت علنی اعلام نشده است. صدای آمریکا در گزارشی به هویت این شهروندان پرداخته است.
از زمانی که دولت بایدن و ایران در ماه مه ۲۰۲۱ مذاکرات غیرمستقیم مبادله زندانیان را آغاز کردند، تهران با وجود درخواست مکرر در بیانیه‌های عمومی از افشای نام ایرانیانی که ادعا می‌کند به ناحق در ایالات متحده بازداشت شده‌اند، خودداری کرده است. این مورد دوباره در ۱۰ اوت تکرار شد. زمانی که جمهوری اسلامی اعلام کرد گامی برای آزادی پنج شهروند آمریکایی، با انتقال آن آمریکایی‌ها به حبس خانگی برداشته است.
رسانه‌های دولتی ایران اعلام کردند که آمریکایی‌ها اجازه دارند ایران را پس از امضای یک تعهد ترک کنند. آمریکا در قبال این کار دو امتیاز به جمهوری اسلامی می‌دهد، نخست آزادی پنج ایرانی که به اتهام دور زدن تحریم‌های آمریکا زندانی شده‌اند و دوم رفع مسدودی شش میلیارد دلار از دارایی‌های ایران که در بانک‌های کره جنوبی قرار دارد.
دولت بایدن گفته است که این توافق ایران را قادر می‌سازد تا به ارزش شش میلیارد دلار فقط برای خرید کالاهای بشردوستانه مانند غذا و دارو تحت نظارت آمریکا دسترسی پیدا کند. بایدن در مورد آزادسازی یا لغو پرونده‌های شهروندان ایرانی متهم به جنایات فدرال ایالات متحده صحبت نکرده است.
صدای آمریکا یازده ایرانی را که در حال حاضر در بازداشت ایالات متحده به سر می‌برند یا به اتهامات فدرال تحت پیگرد قانونی قرار دارند شناسایی کرده که ممکن است در فهرست درخواست‌های ایران برای تبادل زندانیان باشند. هویت آن‌ها از سوابق وزارت دادگستری و قوه قضاییه فدرال و تماس با مقامات آمریکایی گرفته شده است.
صدای آمریکا اسامی این افراد را به وزارت امور خارجه آمریکا فرستاد تا تایید کند که آیا ایران از آمریکا خواسته است که یکی از آن‌ها را در مبادله زندانیان قرار دهد یا خیر. سخنگوی وزارت امور خارجه روز پنجشنبه در پاسخ گفت: «این یک روند در حال انجام و حساس است، بنابراین ما در حال حاضر در موقعیتی نیستیم که درباره جزئیات بیشتر صحبت کنیم.»
شش نفر از افراد شناسایی‌شده دو تابعیتی ایرانی آمریکایی‌اند. منصور ارباب سیار، نیلوفر(نلی) بهادری‌فر، کامبیز عطار کاشانی، بهروز مختاری، رضا اولنگیان و عرفان سلمان‌زاده به همراه کاوه لطف‌الله افراسیابی و امین حسن‌زاده ایرانیانی‌اند که اقامت دائم آمریکا دارند. سه نفر ایرانی دیگر نیز در این فهرست حضور دارند که هیچ وضعیت قانونی در آمریکا ندارند. این افراد مهرداد انصاری، رضا سرهنگ‌پور کفرانی و ملک‌محمد بلوچزهی نام دارند.
سه نفر از این ۱۱ نفر به نام‌های افراسیابی، حسن‌زاده و کفرانی، تحت نظارت پیش از محاکمه‌اند. چهار نفر دیگر یعنی انصاری، ارباب سیار، کاشانی و اولنگیان نیز در زندان‌های فدرال دوران محکومیت خود را سپری می‌کنند. مختاری و سلمان‌زاده نیز در بازداشت پس از صدور حکم و در انتظار انتقال به زندان‌های فدرال‌اند. از دو نفر باقی‌مانده، بهادری‌فر تحت نظارت پس از صدور حکم برای درمان‌های پزشکی برنامه‌ریزی‌شده در انتظار تسلیم شدن به زندان در ماه اکتبر است، در حالی که بلوچزهی در بازداشت فدرال در انتظار صدور حکم در ماه اکتبر به سر می‌برد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مختاری که در ماه ژوئیه به سه سال زندان محکوم شد، متعاقبا در خانه‌اش در شمال ویرجینیا تحت نظارت باقی ماند و در انتظار تسلیم شدن به زندان بود که مقامات او را دوباره در ۱۷ اوت دستگیر کردند. اسناد دادگاهی که صدای آمریکا مشاهده کرده است به نقل از دادستان‌ها می‌گویند که ماموران اف‌بی‌آی در آن روز خانه مختاری را بازرسی کردند و اسنادی را یافتند که نشان می‌داد او اوایل ماه جاری برای دریافت گذرنامه جدید ایرانی درخواست داده بود، اما هنوز آن را از بخش منافع ایران در واشینگتن دریافت نکرده بود. دادستان‌ها گفتند مختاری همچنین به ماموران گفته است که قصد دارد در آینده نزدیک به ایران سفر کند که این امر نقض شرایط تعهد و آزادی او است.
همه آن‌ها به‌جز دو نفر، به اتهام‌های فدرال مبنی بر نقض تحریم‌های آمریکا یا بین‌المللی علیه ایران یا ارائه سایر اشکال کمک غیرقانونی به تهران دستگیر شدند. از دو نفر دیگر، بلوچزهی به اتهام قاچاق بین‌المللی مواد مخدر و سلمان‌زاده به نگهداری از سلاح و مواد منفجره در خانه خود در تگزاس محکوم شد.
نزار زکا، زندانی پیشین در ایران، در مصاحبه تلفنی چهارشنبه با صدای آمریکا گفت که ایران علنا خواستار آزادی پنج ایرانی در ایالات متحده است تا نشان دهد که نه‌تنها به تامین امنیت میلیاردها دلار، بلکه به شهروندان خود اهمیت می‌دهد. او گفت که تهران نام این افراد را اعلام نکرده است، زیرا آن‌ها شامل ایرانیانی می‌شوند که تابعیت یا اقامت آمریکا دارند و در صورت رهایی از بازداشت یا نظارت فدرال، احتمالا در آمریکا خواهند ماند. او گفت: «اگر تهران نام این افراد را اعلام کند، بد به نظر می‌رسد و آن افراد نمی‌خواهند به ایران بازگردند.»
زکا یک آمریکایی لبنانی است که از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به اتهامات واهی در ایران زندانی بود. او یک سازمان غیرانتفاعی حمایت از گروگان‌ها را در سال ۲۰۲۰ تاسیس کرد تا از آزادی سایر افرادی که به ناحق در سرتاسر جهان بازداشت شده‌اند، حمایت کند.
زکا گفت که تردید دارد ایرانیانی که به جنایات شدیدتر در ایالات متحده متهم‌اند در مبادله زندانیان گنجانده شوند. او به‌عنوان نمونه به ارباب سیار اشاره کرد که در سال ۲۰۱۳ به دلیل مشارکت در توطئه قتل سفیر عربستان در آمریکا در سال ۲۰۱۱، به ۲۵ سال زندان محکوم شد. زکا گفت: «در مورد افرادی که ایرانی‌ها بیش از همه به آزادی آن‌ها اهمیت می‌دهند، می‌دانند که آزادی آن‌ها برای هر دولتی در آمریکا غیرممکن است.»
آندریا استریکر، پژوهشگر آمریکایی در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها مستقر در واشینگتن، به نسخه این هفته پادکست «فلش پوینت ایران» صدای آمریکا گفت برای تهران مهم است حتی ایرانیانی را که به ارتکاب جرایم سبک‌تر در آمریکا متهم‌اند، آزاد کند.
او گفت: «آن ایرانی‌ها ممکن است شبیه ماهی‌های کوچک به نظر برسند، اما رژیم فکر می‌کند آن‌ها ماهی‌های بزرگی‌اند. آن‌ها نشان‌دهنده مهره‌ها و پیچ‌های سیستم تسلیحاتی ایران‌اند، بنابراین رژیم سعی می‌کند تا از آن‌ها محافظت کند.»
استریکر گفت ممکن است برای دولت بایدن خوشایندتر باشد که به ایرانیانی که در آستانه اتمام دوران محکومیت خود قرار دارند، مانند انصاری و کاشانی که دوره زندان آن‌ها به ترتیب در دسامبر و فوریه به پایان می‌رسد، آزادی زودهنگام بدهد. اما او گفت که ایالات متحده با انجام این کار پیام ناخوشایندی ارسال خواهد کرد.
او همچنین اعلام کرد که بین ایرانیانی که به‌عنوان عوامل تدارکات غیرقانونی عمل می‌کنند، درگیر تروریسم می‌شوند و در روند حقوقی ایالات متحده محاکمه می‌شوند، و آمریکایی‌هایی که به‌خاطر ملاقات با خانواده‌هایشان یا انجام تحصیلات آکادمیک در ایران بی‌گناه ربوده می‌شوند، هیچ برابری وجود ندارد.
